Ondergrondkwaliteiten

ondergrondkwaliteiten hoofdindeling

Ondergrond bestaat uit vier kwaliteiten:

Draagkwaliteiten

II. Informatiekwaliteiten

Regulatiekwaliteiten

Productiekwaliteiten

Kansen benutten

De ondergrondkwaliteiten richten zich op de ontwikkeling en het behoud van kwaliteiten, die de ondergrond voor ruimtelijke ontwikkeling biedt.

De betekenis van de ondergrond voor mens en samenleving kan worden onderverdeeld in vier soorten kwaliteit:

Productiekwaliteiten: levering van materie en energie door de ondergrond aan de samenleving;
Draagkwaliteiten: opvangen en ondersteunen van materie en energie die de samenleving produceert in en op de ondergrond;
Informatiekwaliteiten: vasthouden en leveren van informatie;
Regulatiekwaliteiten: reguleren van materie-, energie- en informatiestromen in onze leefomgeving door de ondergrond.

De eerste drie kwaliteiten zijn vooral aan de orde wanneer we de ondergrond willen gebruiken voor het ontplooien van allerlei activiteiten, zoals landbouw, delfstofwinning, woningbouw, wegenaanleg. Het gaat daarbij vooral om het benutten van de geschiktheid van de ondergrond voor deze activiteiten. De ruimtelijke ordening is in eerste instantie gericht op deze kwaliteiten van de ondergrond.

Bij de regulatiekwaliteiten staat het beheren van de levensvoorwaarden centraal. De ondergrond speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van een stabiel leefmilieu voor mensen, dieren en planten. Daarvoor zijn allerlei regulatiemechanismen werkzaam, zoals demping, zuivering, kringlopen, die we zorgvuldig en duurzaam moeten behandelen. Dit is het primaire aandachtsveld van het milieubeheer.

Een beter samenspel van ruimtelijke planning en milieubeheer vraagt om verdieping in de 'kwaliteiten van de ander'. Ruimtelijke ordening moet meer rekening houden met de regulatiekwaliteiten en mag belangrijke regulatiemechanismen niet verstoren. Milieubeheer moet meer rekening houden met de benutting van productie-, draag- en informatiekwaliteiten. Zoeken naar goede afstemming dus. Van plek tot plek bekijken welke kwaliteiten van de ondergrond belangrijk zijn en hoe ze kunnen worden gecombineerd. Vaak zijn diverse kwaliteiten van de ondergrond van elkaar afhankelijk. Zo is de waterfiltrerend vermogen van de ondergrond van belang voor de productie van drinkwater. Het behoud van een gezonde bodem is een voorwaarde voor de ondergrond om als drager te fungeren van wonen en recreëren. Maar soms moeten er ook prioriteiten worden gesteld en keuzes worden gemaakt. Dit deel van de site biedt een overzicht van de kwaliteiten van de ondergrond, met per kwaliteit:

kennis en inzicht in de werking en ruimtelijke aspecten
beleid en wetgeving: stand van zaken
methoden en instrumenten voor het ruimtelijk optimaliseren van kwaliteiten.

De checklist ondergrondkwaliteiten (pdf) biedt het overzicht van de ondergrondkwaliteiten geordend naar de vier hoofdkwaliteiten:

De ondergrondkwaliteiten zijn gebaseerd op het Globaal Ecologisch Model (GEM). We volgen hierbij de vierdeling van "functies van het natuurlijk milieu" zoals omschreven in het 'Globaal Ecologisch Model voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland" door E. van der Maarel en P.L. Dauvellier, Studierapporten RPD, Den Haag, 1978.

Terug naar boven ▲

Discussie: Ondergrondkwaliteiten

Wijzig: Ondergrondkwaliteiten